شاهسپران و خواص آن را بیشتر بشناسید
یکشنبه ۲ شهریور ۹۹ | ۲۰:۵۸
گیاه شاهسپران که به آن شاهسپرغم و ریحان عروسان نیز گفته می‌شود یک داروی گیاهی خوشبو است که در تابستان رشد می‌کند. این گیاه چند ساله دارای برگ های دندانه دار و بیضی شکل است که عطر اکالیپتوس دارد. وقتی برگ ها را برش می دهیم، بوی معطر و خوش این گیاه فضا را پُر می کند، همچنین بوی آن در فضای باغچه کاملا حس می شود. به این گیاه شمعدانی نعناع نیز می گویند، ولی این گیاه مشمول خانواده نعناع نیست و اشتباها” به این نام مصطلح شده است.
این گیاه بلند که طاقتش زیاد است و چندین سال عمر می کند، دارای برگ های خاکستری-سبز است که رایحه خوش نعناع دارد. گل های این گیاه خوش عطر و بو در فصل تابستان قادرند در خاک معمولی در آب و هوای آفتابی رشد کنند. این گیاه به داشتن خواص گیاهی بیشمار معروف است و همچنین خواص آرامبخش و مسکن نیز دارد. برگ های این گیاه را می توانید خرد کنید و با سالاد و ماست خود میل کنید.
بیش از هزاران سال است که گیاه شاهسپران از محل رشد خود یعنی هندوستان کشف شده است. از آن زمان به بخش های زیادی از قاره اروپا و نیز سراسر دنیا صادر شده است. این گیاه در باغ های انگلستان نیز دیده می شود. امروزه از محبوبیت این گیاه کم شده است و بیشتر در باغ های بسیار قدیمی می توان آن ها را یافت. این مقاله توسط محقق و مترجم مجله جوان کاپ خانم بهنوش نامدار زاده گردآوری شده که می توانید در ادامه مطالعه کنید.
روش کاشت گیاه شاهسپران
این گیاه چندساله با برگ های بلند و معطر خود توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. شکوفه های زرد یا سفید رنگ گیاه شاهسپران در اواخر تابستان ظاهر می شوند. گیاه شاهسپران را به نام گیاه مقدس می شناسند و از برگ های آن در قدیم بعنوان نشانه کتاب نیز استفاده می کردند. به علاوه، گفته می شود که از این گیاه در کلیساها برای هوشیار نگاه داشتن زیارت کنندگان استفاده می کردند.
گیاه شاهسپران خوشبختانه گیاه سرسخت و مقاومی است و طاقت گرمای سخت تابستان و سرمای استخوان سوز زمستان را دارد. این گیاه مقاوم تقریبا” در هر نوع خاکی رشد می کند، حتی اگر گِل و یا ماسه باشد. با وجود اینکه این گیاه تقریبا” در سایه رشد می کند، جوانه زدن آن معمولا” زمانی اتفاق می افتد که در معرض کامل نور خورشید باشد.
در باغچه ای که پُر از گیاهانی همچون آویشن، گیاه کوهی و مریم گُلی کاشته اید، این گیاه با قامت بلندش از سایر گیاهان زیباتر جلوه می کند. نگهداری از گیاه شاهسپران کاری آسان است. وقتی این گیاه را کاشتید، نیازی به اضافه کردن کود نیست، حتی به ندرت به آب نیاز پیدا می کند. در ضمن، دقت کنید که فاصله کاشت بین گیاهان را رعایت کنید تا گیاهان هر کدام فضای کافی برای رشد داشته باشند. سعی کنید هر دو تا سه سال یکبار خاک آن را زیر و رو کنید تا بخش های مختلف گیاه امکان رشد مجدد را بدست آورد.
گیاه شاهسپران معمولا قبل از جوانه زدن گیاه برداشت می شود. طعم نسبتا” شیرین برگ های این گیاه برای استفاده در سوپ، سالاد و سس فوق العاده است. مانند نعناع، این گیاه نیز برای افزودن به نوشیدن و میوه تازه عالی است و حس تازگی را به انسان منتقل می کند. برگ های این گیاه همچنین کاربردهای پزشکی و دارویی نیز دارد که در بخش های بعدی به تفصیل به آن ها اشاره خواهیم کرد.
همچنین امکان خشک کردن برگ های این گیاه معطر نیز وجود دارد. از برگ خشک آن می توان مانند سایر گیاه ها مانند آویشن، مریم گلی، رزماری و دارچین برای عطر و طعم دار کردن خوراکی ها و غذاها استفاده کرد. پس از کاشت این گیاه مفید در باغچه خانگی تان غافل نشوید.
برای افزایش خواص این گیاه در هنگام کاشت دانه های گیاه مطمئن شوید که به نور مستقیم خورشید دسترسی دارد. این کار به رشد هر چه بیشتر و بهتر برگ ها نیز کمک می کند. همچنین این گیاه در هر گونه خاکی رشد می کند و مراقبت کمتری نسبت به سایر گیاهان می خواهد، ولی بهتر است برای افزایش بهره وری خاک آن مرطوب باشد.
خواص چای شاهسپران
چای شاهسپران از نظر داشتن مواد معدنی غنی است. این چای منبع عالی کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، زینک و مس است. کلسیم و فسفر هر دو برای داشتن استخوان ها و دندان های محکم کارساز است. همچنین، آهن در اکسیژن رسانی به سلول ها کمک زیادی می کند. همچنین منیزیم سلامت عصبی ماهیچه ها را افزایش می دهد و زینک نیز به بهبود هضم غذا کمک می کند. در ذیل به خواص این چای خوش طعم اشاره می کنیم :
کمک به دستگاه گوارش
چای شاهسپران به سلامت سیستم گوارشی بدن کمک بسیاری می کند. متخصصان گیاهان دارویی مدرن از این چای استفاده چندانی نمی کنند، با اینکه این چای برای نارسایی های کبد و سیستم گوارش بسیار کارآمد است. هم مصرف برگ های خشک و هم اضافه کردن آب جوش و نوشیدن آن بعنوان دمنوش برای سیستم گوارش بدن عالی است.
زاپاس کمک های اولیه
چای شاهسپران می تواند برای جراحات جزئی بعنوان کمک اولیه مصرف شود. برگ های گیاه می توانند درد را از سوختگی، جراحات و حتی نیش زنبور بکشند. همچنین این چای را میتوانند برای از بین بردن پستی و بلندی ها و کبودی های پوست استفاده کرد. بعلاوه اینکه این گیاه را می توان بصورت چای برای تسکین سرما خوردگی و دردهای شکمی مصرف کرد.
همچنین این چای دارای خاصیت ضدعفونی کننده هم هست و همین امر باعث می شود که در درمان بیماری هایی مانند سرماخوردگی، تب، آنفولانزا و سوهاضمه نیز کارآمد باشد. همچنین کرم های رشد یافته در سیستم گوارشی و نیز اسهال را می تواند تسکین بخشد. همچنین علاوه بر چای این گیاه شگفت انگیز، این گیاه به صورت پماد نیز وجود دارد که می توان از آن برای تسکین یافتن و از بین رفتن زخم های قدیمی، خارش، زونا، و نیز جای نیش حشرات استفاده کرد.
برخی از کاربرد های سنتی گیاه شاهسپران به ترتیب ذیل می باشد :
- برگ های گیاه خاصیت ضدعفونی کنندگی دارند
- کمک در درمان اسهال و سایر بیماری های مربوط به کبد
- کاربرد خارجی و موضعی در درمان سوختگی و جای نیش حشرات دارند
- کمک به رفع اختلالات معده
- جوشانده گیاه برای استفاده در التیام یافتن زخم ها و جراحات کارآمد است
- جوشانده گیاه برای کاهش سرفه، برونشیت و اسپاسم معده عالی است
- برای اختلالات گوارشی، نفخ شکم و گاز روده بسیار کارآمد است
- استفاده موضعی از روغن این گیاه باعث بهبود زخم و بریدگی های کوچک و همچنین جای نیش حشرات می شود
- پایین آورنده تب و کاهش خطر ابتلا به آنفولانزا و کمک به درمان آن
- قابل استفاده در شیرینی پزی و کیک پزی و نیز تهیه نوشیدنی
کاربردهای گیاه شاهسپران در آشپزی
- برگ آن بصورت خام برای استفاده در سالاد و سوپ عالی است
- همچنین می توان برگ های گیاه را خرد کرد تا عطر آن بلند شود و از آن در تهیه سالاد استفاده کرد
- عطر و طعم فوق العاده ای به غذا می دهد
- در کیک پزی نیز می توان از برگ های این گیاه استفاده کرد
- می توان چای بسیار خوشمزه از برگ های خشک این گیاه گرفت
- این گیاه می تواند به دستور غذایی مرباها و مواد کنسروی زیادی اضافه شود
نحوه تهیه چای شاهسپران
برای تهیه این چای خوشمزه میتوانید چند برگ شاهسپران را در قوری بریزید. برای عطر بهتر می توانید برگ ها را خرد کنید تا عطر چای تان بیشتر شود. همچنین برای غلیظ شدن و قوی شدن طعم این چای دلچسب می توانید مقدار برگ ها را افزایش دهید. سپس آب جوش را به برگ ها اضافه کنید و ده دقیقه اجازه دم شدن بدهید. سپس چای شما آماده ست و می توانید برحسب ذائقه آنرا با کشمش و یا عسل نوش جان کنید. دقت داشته باشید که به هیچ عنوان عسل را به آب خیلی جوش اضافه نکنید و اجازه دهید چای کمی سرد شود.
موارد منع استفاده
مانند تمام نوشیدنی ها و چای های دیگر، استفاده بیش از حد از دمنوش ها و چای ها ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد. پس ابتدا مطمئن شوید که بیشتر از دو یا سه فنجان چای در روز نمی نوشید و نیز در صورت داشتن بیماری خاص حتما” قبل از نوشیدن این چای با پزشک خود مشورت کنید و نظر او را بخواهید. همچنین مصرف این چای برای خانم های باردار توصیه نمی شود.
نتیجه گیری
گیاه شاهسپران به خاطر داشتن رایحه و عطر خوب و نیز ارزش دارویی و درمانی، در باغ های زیادی در سراسر دنیا کاشت می شود. برگ های این گیاه زیبا روشن، سبز و ظریف هستند و ساختاری بسیار منظم و زیبا دارد. این گیاه می تواند مکمل خوبی برای گیاهان کوتاه قد دیگری که در باغ دارید باشد، چرا که اندازه طولی آن از گیاهانی مانند آویشن و مریم گلی بیشتر است. می توانید از این برگ های تازه و جوان به جای نعناع برای تهیه کوکتل، لیموناد و یا هر نوع نوشیدنی دیگر استفاده کنید. خوبی این گیاه این است که مصارف متعدد و گوناگونی دارد. همانطور که در ابتدا اشاره شد، این گیاه را می توانید روی سالاد نیز بریزید و یا حتی با سس بالزامیک مخلوط کنید و سس لذیذی برای سالاد و حتی غذاهای خود آماده کنید. همچنین برگ های شاهسپران را می توانید خشک کنید و از آن در زمینه های مختلف درمانی، خوراکی و تزئینی استفاده نمایید.
برای مشاهده و خرید لیوان چای دار شاهسپران کلیک کنید
دیدگاه شما
